Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB), çocuklukta başlayan ve yetişkinlikte de devam edebilen nörogelişimsel bir bozukluktur. DEHB, dikkat dağınıklığı, hiperaktivite ve dürtüsellik gibi belirtilerle kendini gösterir. Hem okulda hem iş hayatında, sosyal ilişkilerde zorluklara yol açabilir.
DEHB’nin Belirtileri Nelerdir?
DEHB’nin belirtileri üç ana grupta toplanır:
1. Dikkat Eksikliği:
Detaylara dikkat etmeme, hata yapma
Uzun süre odaklanmada güçlük
Dinlerken dikkatinin dağılması
Görevleri tamamlamada zorlanma
Eşyaları sık kaybetme
2. Hiperaktivite:
Sürekli hareket halinde olma
Oturduğu yerde kıpırdanma, yerinde duramama
Aşırı konuşma
Sakin kalmakta zorlanma
3. Dürtüsellik:
Sırasını beklemekte zorlanma
Başkalarının sözünü kesme
Ani kararlar verme
DEHB’nin Nedenleri Nelerdir?
DEHB’nin kesin nedeni bilinmemekle birlikte, genetik ve çevresel faktörlerin bir araya gelmesiyle ortaya çıktığı düşünülür:
Ailede DEHB öyküsü
Beyindeki nörotransmitter dengesizlikleri (dopamin, noradrenalin)
Gebelikte sigara, alkol kullanımı veya düşük doğum ağırlığı
Çevresel toksinlere maruz kalma
DEHB Nasıl Teşhis Edilir?
DEHB teşhisi, kapsamlı bir psikiyatrik değerlendirme ile konur. Bu süreçte;
Hastanın belirtileri ayrıntılı şekilde değerlendirilir
Aile ve öğretmen gözlemleri dikkate alınır
Bazı durumlarda nöropsikolojik testler yapılır
DEHB Tedavisi Nasıl Yapılır?
DEHB tedavisi, bireyselleştirilmiş ve çok yönlü bir yaklaşımla yapılır:
İlaç Tedavisi: Metilfenidat ve atomoksetin gibi dikkat artırıcı ilaçlar kullanılır.
Psikoterapi: Bilişsel davranışçı terapi, sosyal beceri eğitimi ve aile eğitimi önemlidir.
Eğitsel Destek: Okul ortamında özel destek ve düzenlemeler gereklidir.
Yaşam Tarzı Düzenlemeleri: Düzenli egzersiz, sağlıklı beslenme ve uyku alışkanlıkları destekleyicidir.
DEHB ile Yaşamak
DEHB, uygun tedavi ve destekle kontrol altına alınabilir. Erken müdahale, kişinin akademik başarılarını artırır, sosyal ilişkilerini güçlendirir ve yaşam kalitesini yükseltir. Hem çocuklar hem yetişkinler için özelleştirilmiş tedavi planları büyük önem taşır.