Uzamış Yas, kayıp sonrası kişinin normal yas tepkilerinin çok daha uzun ve yoğun yaşandığı, günlük yaşamı önemli ölçüde etkileyen psikolojik bir durumdur. Tıbbi literatürde genellikle komplike yas veya uzamış yas bozukluğu olarak adlandırılır. Bu durumda kişi, sevdiği birini kaybettikten sonra yaşadığı acıyı sağlıklı bir şekilde aşmakta zorlanır.
Uzamış Yasın Belirtileri Nelerdir?
Kayıp sonrası yoğun ve sürekli üzüntü hali
Ölen kişiyle ilgili anıları sürekli tekrar yaşama
Günlük işlevsellikte belirgin azalma
Sosyal ilişkilerden uzaklaşma ve yalnızlık hissi
Ölümle ilgili yoğun düşünceler ve kabullenememe
Depresyon, anksiyete belirtileri
Uyku ve iştah bozuklukları
Umutsuzluk ve hayata anlam verememe
Uzamış Yasın Nedenleri Nelerdir?
Yakın ve önemli bir kaybın yaşanması (aile bireyi, çok yakın arkadaş vb.)
Kişinin yas sürecinde yeterince destek alamaması
Önceki psikolojik sorunların varlığı
Ani, travmatik veya beklenmedik kayıplar
Kişilik yapısı ve başa çıkma mekanizmaları
Uzamış Yas Nasıl Teşhis Edilir?
Uzamış yas tanısı, normal yas sürecinin dışına çıkan belirtilerin ve kişinin işlevselliğinin bozulmasının değerlendirilmesi ile konur. Psikiyatri veya psikoloji uzmanı tarafından yapılacak detaylı görüşme gereklidir.
Uzamış Yas Tedavisi Nasıl Yapılır?
Psikoterapi: Bilişsel davranışçı terapi, kabul ve kararlılık terapisi (ACT) gibi yöntemler yararlıdır.
Grup Terapileri: Benzer kayıplar yaşamış kişilerle destek paylaşımı sağlanır.
İlaç Tedavisi: Gerektiğinde depresyon ve anksiyete belirtilerini azaltmak için ilaçlar kullanılabilir.
Sosyal Destek: Aile ve arkadaş çevresinin destekleyici rolü büyüktür.
Uzamış Yas ile Baş Etme Yolları
Duyguları ifade etmekten kaçınmamak
Kendine zaman tanımak ve sabırlı olmak
Destek almak ve paylaşmak
Yeni anlamlar ve yaşam amaçları oluşturmak
Profesyonel yardım almaktan çekinmemek